Σύνδρομο Υπνικής Άπνοιας

Τι είναι το Σύνδρομο Υπνικής Άπνοιας

Το σύνδρομο της υπνικής άπνοιας (ΣΥΑ) αποτελεί μία σοβαρή διαταραχή ύπνου κατά την οποία η αναπνοή σταματάει και ξεκινάει πολλές φορές κατά τη διάρκεια του ύπνου λόγω της απόφραξης των αεραγωγών.  Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι συνδρόμου υπνικής άπνοιας και είναι οι εξής:

• Σύνδρομο Αποφρακτική Υπνικής Άπνοιας (ΣΑΥΑ),το οποίο είναι το πιο συχνό και συμβαίνει όταν οι μύες του λαιμού χαλαρώνουν και παρεμποδίζουν τη ροή του αέρα προς τους πνεύμονες.
• Σύνδρομο Κεντρικής Άπνοιας (ΣΚΥΑ), το οποίο συμβαίνει όταν ο εγκέφαλος δεν στέλνει τα απαραίτητα σήματα στους μύες οι οποίοι ελέγχουν την αναπνοή.

Συμπτώματα και Παράγοντες Κινδύνου Εμφάνισης ΣΥΑ

Τα κύρια συμπτώματα το ΣΑΥΑ είναι το ροχαλητό, υπνηλία και αίσθημα κόπωσης κατά τη διάρκεια της ημέρας, καθώς και πονοκέφαλος κατά το πρωινό ξύπνημα.

Από την άλλη, οι βασικότεροι παράγοντες κινδύνου εμφάνισης του ΣΥΑ είναι:

• η παχυσαρκία (δείκτης μάζας σώματος -BMI- άνω του 30),
• περιφέρεια λαιμού (άνω των 43 εκατοστών για άνδρες και άνω των 40 εκατοστών για γυναίκες),
• υπέρταση,
• διαβήτης,
• ηλικία και φύλο^5,6,7.

ΣΥA και Συνοδά Νοσήματα

Πολυκεντρικές μελέτες έχουν δείξει ότι το ΣΑΥΑ σχετίζεται άμεσα με μεγάλο αριθμό νοσημάτων όπως καρδιακή ανεπάρκεια, εγκεφαλικό, έμφραγμα του μυοκαρδίου, αρτηριακή και πνευμονική υπέρταση, αρρυθμίες, κολπική μαρμαρυγή, υπερλιπιδαιμία, σακχαρώδη διαβήτη, ποιότητα ζωής και κατάθλιψη⁷.

Προκειμένου να κατανοήσουμε καλύτερα το ΣΥΑ, θα πρέπει να δώσουμε τον ορισμό κάθε παραμέτρου που σχετίζεται με αυτό.  Οι ορισμοί έχουν ως εξής¹:

• Άπνοια: Μείωση της ροής του αέρα ή της κινητικότητας του θωρακικού τοιχώματος σε βαθμό μικρότερο από το 25% του φυσιολογικού και σε διάρκεια τουλάχιστον 10 δευτερολέπτων.
• Υπόπνοια: Μείωση της ροής του αέρα ή της κινητικότητας του θωρακικού τοιχώματος σε βαθμό μικρότερο από το 75% του φυσιολογικού και σε διάρκεια τουλάχιστον 10 δευτερολέπτων.
• Υπόπνοιο-απνοϊκός δείκτης (AHI): Το άθροισμα του αριθμού των απνοιών και των υποπνοιών κατά τη διάρκεια του ύπνου διαιρούμενος με τον αριθμό των ωρών ύπνου.
• Αποκορεσμός: Μείωση του κορεσμού της αιμοσφαιρίνης σε οξυγόνο
• Αφύπνιση σχετιζόμενη με την αναπνευστική προσπάθεια (Respiratory effort-related arousal – RERA): Η αλληλουχία αναπνοών που χαρακτηρίζονται από αυξανόμενη από τον ασθενή αναπνευστική προσπάθεια, η οποία οδηγεί σε αφυπνίσεις, αλλά δεν πληροί τα κριτήρια της άπνοιας ή της υπόπνοιας.
• Δείκτης αναπνευστικής παρεμπόδισης (Respiratory Disturbance Index – RDI): Ο συνολικός αριθμός των απνοιών, υποπνοιών και των RERAs διαιρουμένων με τον αριθμό των ωρών ύπνου.

Η σοβαρότητα του ΣΥΑ κατηγοριοποιείται βάση του υπόπνοιο-απνοϊκού δείκτη (AHI).  Οι κατηγορίες είναι οι εξής²:

• Ήπιας βαρύτητας (AHI: 5-15/ώρα)
• Μέσης βαρύτητας (AHI:15-30/ώρα)
• Μεγάλης βαρύτητας (AHI:>30/ώρα)

Επιδημιολογία

Μελέτες έχουν δείξει ότι ο επιπολασμός διαταραχών ύπνου στην κοινότητα ανέρχεται σε ποσοστό 20%.  Ένα μέρος του πληθυσμού αυτού εμφανίζουν επαναλαμβανόμενα περιστατικά διαταραχής της αναπνοής και ανήκουν στην κατηγορία ασθενών που πάρχουν από το Συνδρόμο Υπνικής Άπνοιας (ΣΥΑ).  Το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 4-5% του πληθυσμού μέσης ηλικίας.  Πολύ σημαντική είναι η συσχέτιση του συνδρόμου της υπνικής άπνοιας με καρδιαγγειακές και εγκεφαλοαγγειακές συνοσηρότητες³.  Στατιστικά στοιχεία από 16 χώρες και σύνολο 17 μελετών, έδειξαν ότι ο αριθμός ατόμων σε παγκόσμια κλίμακα, με ΣΑΥΑ ήπιας (ΑΗΙ: 5-15/ώρα) και μέσης βαρύτητας (ΑΗΙ: 15-30/ώρα), ανέρχεται σε 936 εκατομμύρια άτομα, ενώ με ΣΑΥΑ μεγάλης βαρύτητας (ΑΗΙ: :>30/ώρα) ανέρχεται σε 425 εκατομμύρια άτομα⁴.

Διάγνωση Συνδρόμου Υπνικής Άπνοιας

Η Πολυκαταγραφική Μελέτη Ύπνου (ή αλλιώς Πολυυπνογραφία) είναι η διαγνωστική εξέταση εκλογής για την διάγνωση του ΣΥΑ^7,8,9.

Υπάρχουν δύο τύποι Πολυκαταγραφικής Μελέτης Ύπνου, η Πολυσωματοκαταγραφική Μελέτη Ύπνου (Polysomography-PSG) ή αλλιώς πλήρης Μελέτη Ύπνου και η Πολυκαναλική Πολυκαταγραφή Ύπνου (Polygraphy-PG) ή αλλιώς κατ΄οίκον Μελέτη Ύπνου (Home Sleep Apnea Test).  H καταγραφή και των δύο τύπων Μελέτης Ύπνου περιλαμβάνει όλες τις απαραίτητες παραμέτρους για τη διάγνωση του συνδρόμου ΣΥΑ με τη διαφορά ότι η πλήρης Μελέτη Ύπνου περιλαμβάνει επιπλέον νευροφυσιολογικές παραμέτρους.

H κατ΄οίκον Μελέτη Ύπνου θα πρέπει να συστήνεται σε εξεταζόμενα άτομα με ισχυρή υποψία ύπαρξης του ΣΥΑ βασισμένη στο ιστορικό του ύπνου του εξεταζόμενου ατόμου.  Το πλεονέκτημα της κατ΄οίκον Μελέτης Ύπνου είναι ότι πραγματοποιείται στην οικία του εξεταζόμενου ατόμου αποφεύγοντας εισαγωγή σε Νοσοκομείο ή Κλινική και πιθανή έκθεση σε ιογενή περιβάλλοντα.  Επίσης, το κόστος της κατ΄οίκον Μελέτης Ύπνου είναι πολύ πιο χαμηλό σε σχέση με την πλήρη Μελέτη Ύπνου.  Σε περίπτωση αρνητικού ή  αποτελέσματος της κατ΄οίκον Μελέτης Ύπνου με ισχυρή υποψία ύπαρξης του ΣΥΑ συστήνεται η πλήρης Μελέτη Ύπνου^10,11,12.

Θεραπεία Συνδρόμου Υπνικής Άπνοιας

Η διαχείριση του ΣΥΑ είναι πολυπαραγοντική ενώ η αποτελεσματικότητα των θεραπευτικών προσεγγίσεων εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη συμμόρφωση του ασθενή.  Ως θεραπεία εκλογής θεωρείται η CPAP (Continuous Positive Airway Pressure) ενώ άλλες θεραπευτικές επιλογές αποτελούν η απώλεια βάρους και η χειρουργική επέμβαση (αφαίρεση τμημάτων όπως αμυγδαλές και αλλαγή οστού της κάτω γνάθου).  Μελέτες έχουν δείξει ότι η θεραπεία CPAP συμβάλει σε μεγάλη μείωση του αριθμού των απνοιών, υποπνοιών καθώς και στην μείωση του αποκορεσμού κατά τη διάρκεια του ύπνου^13,14.

Συμπέρασμα

Αν ροχαλίζετε, αισθάνεστε καθημερινά κουρασμένος, ξυπνάτε με πρωινό πονοκέφαλο, πάσχετε από διαβήτη, κατάθλιψη, υπέρταση και αν είστε υπέρβαρος, τότε είναι πολύ πιθανό να ανήκετε στην κατηγορία ασθενών που έχουν Σύνδρομο Υπνικής Άπνοιας.  Κάντε τώρα μία Μελέτη Ύπνου προκειμένου να αποφύγετε σοβαρά μελλοντικά προβλήματα υγείας.